By Quyen Dang 
“Hết tiền giữa tháng – câu chuyện quen thuộc của nhiều sinh viên.”
Quản lý tài chính là một trong những kỹ năng sống quan trọng nhất, nhưng lại ít được giảng dạy trong trường học. Nhiều sinh viên chỉ nhận ra tầm quan trọng của nó khi… ví rỗng, tài khoản ngân hàng chạm mốc 0 đồng hoặc phải vay tiền bạn bè.
Thực tế, quản lý tiền bạc không hề phức tạp, chỉ cần bạn biết các sai lầm thường gặp và cách tránh. Trong bài viết này, chúng ta sẽ cùng tìm hiểu 5 sai lầm tài chính phổ biến của sinh viên và chiến lược để kiểm soát chi tiêu thông minh hơn.
1. Không lập ngân sách chi tiêu hàng tháng
“Ghi chép chi tiêu là bước đầu để kiểm soát tài chính.”
Hầu hết sinh viên nhận tiền trợ cấp từ gia đình hoặc lương làm thêm nhưng lại không hề lên kế hoạch chi tiêu. Kết quả? Tiền biến mất nhanh chóng và bạn chẳng biết đã tiêu vào đâu.
Tác hại của việc không lập ngân sách:
- Dễ chi quá tay cho những khoản không cần thiết.
- Không biết mình có thể tiết kiệm bao nhiêu.
- Gặp khó khăn khi có khoản chi bất ngờ.
Cách tránh:
- Ghi lại tất cả thu nhập và chi tiêu hằng tháng.
- Sử dụng ứng dụng như Money Lover, Spendee hoặc Google Sheets.
- Áp dụng quy tắc 50–30–20:
- 50% nhu cầu thiết yếu (ăn uống, nhà ở, học phí)
- 30% cho sở thích, giải trí
- 20% tiết kiệm hoặc đầu tư
2. Chi tiêu theo cảm xúc
“Mua sắm theo cảm xúc – kẻ thù số một của ví tiền.”
Bạn thấy một món đồ giảm giá 50% và lập tức mua, dù thực tế… không cần. Đây chính là chi tiêu theo cảm xúc – nguyên nhân lớn khiến nhiều sinh viên luôn trong tình trạng thiếu tiền.
Dấu hiệu bạn đang chi tiêu theo cảm xúc:
- Mua đồ chỉ vì “đẹp” hoặc “đang giảm giá”.
- Bị bạn bè rủ rê tiêu tiền ngoài kế hoạch.
- Mua sắm khi buồn, stress.
Cách tránh:
- Áp dụng quy tắc 24 giờ: Chờ 1 ngày trước khi quyết định mua món đồ không cần thiết.
- Giới hạn ngân sách cho chi tiêu tùy hứng (ví dụ 200k–500k/tháng).
- Tập thói quen hỏi bản thân: “Mình có thực sự cần món này không?”
3. Không có quỹ khẩn cấp
“Quỹ khẩn cấp giúp bạn yên tâm trước rủi ro bất ngờ.”
Sinh viên thường nghĩ rằng chỉ cần tiền cho học phí và sinh hoạt, nhưng tai nạn, bệnh tật, hỏng thiết bị học tập… hoàn toàn có thể xảy ra.
Tại sao quỹ khẩn cấp quan trọng:
- Giúp bạn không phải vay nợ khi gặp rủi ro.
- Giảm áp lực tài chính và tâm lý.
- Duy trì ổn định học tập.
Cách xây dựng quỹ khẩn cấp:
- Bắt đầu nhỏ: Trích 5–10% thu nhập mỗi tháng.
- Gửi vào tài khoản tiết kiệm tách biệt hoặc ví điện tử có lãi suất.
- Mục tiêu: Tích lũy đủ chi phí sinh hoạt 3–6 tháng.
4. Sử dụng thẻ tín dụng mà không hiểu rõ
“Thẻ tín dụng không phải ‘nguồn tiền miễn phí’.”
Thẻ tín dụng có thể là công cụ hữu ích nếu biết dùng, nhưng lãi suất và phí phạt rất cao nếu bạn không thanh toán đúng hạn.
Sai lầm thường gặp:
- Thanh toán tối thiểu thay vì toàn bộ dư nợ.
- Rút tiền mặt từ thẻ tín dụng (phí cao).
- Mở nhiều thẻ không cần thiết.
Cách tránh:
- Chỉ mở thẻ tín dụng khi hiểu rõ điều khoản.
- Dùng thẻ như phương án dự phòng, không phải tiền tiêu chính.
- Luôn trả toàn bộ dư nợ trước hạn.
5. Không đầu tư cho bản thân
“Chi tiền cho tri thức là khoản đầu tư sinh lời dài hạn.”
Nhiều sinh viên chi nhiều tiền cho ăn uống, giải trí, nhưng ngại đầu tư vào kỹ năng, tri thức – những thứ mang lại lợi ích lâu dài.
Ví dụ về đầu tư cho bản thân:
- Sách, khóa học online/offline.
- Kỹ năng mềm: giao tiếp, thuyết trình, quản lý thời gian.
- Ngoại ngữ, tin học, kỹ năng nghề nghiệp.
Cách thực hiện:
- Mỗi tháng dành 5–10% ngân sách để học tập.
- Tận dụng nguồn học miễn phí từ YouTube, Coursera, Udemy (khi có ưu đãi).
Lời khuyên nhanh
- Lập ngân sách ngay từ đầu tháng.
- Kiểm soát chi tiêu cảm xúc.
- Xây dựng quỹ khẩn cấp càng sớm càng tốt.
- Hiểu rõ khi dùng thẻ tín dụng.
- Đầu tư vào kỹ năng và tri thức.
Internal link gợi ý:
- Cách tiết kiệm 2–3 triệu mỗi tháng khi còn đi học
- Hướng dẫn lập ngân sách cá nhân hiệu quả